پرسش اساسی تحقیق:
آیا می توان به فراخور موضوع مورد عرضه، ویترین را از صورت کلیشه ای و تکرار شونده ی آن به حالت بهینه ای با کیفیات مناسب تری تبدیل کرد؟
برای دست یابی به پاسخ این سوال، سوال هایی مرتبط ذهن را مشغول می دارد، که پاسخ به آنها راهگشای مسیر تحقیق است :
- ویترین چیست؟
- علت بوجود آمدن ویترین چه بوده است؟
- ویترین چگونه به هدفی که به منظور آن طراحی شده پاسخ می دهد؟
- ویترین چه امکانات مطلوبی به مخاطب عرضه می دارد؟
- ویترین چه ویژگی های نامطلوبی دارد؟
تعریف ویترین:
ویترین به مکان یا بخشی از مغازه گفته میشود که عمدتا در دیوار مغازه بوده و در آن کالا برای خریداران و مشتریان عرضه میشود. این مکان با شیشه ای از محدوده ی مغازه جدا میشود که هدف آن جذب قوه ی بصری ناظر است.
از واژه شناسی لغت ویترین بر اساس لغت نامه دهخدا اینگونه بر می آید: لغت فرانسوی به معنی” قفسه شیشه ای “،جعبه آینه،میزی مجوف (کاواک و میان تهی) که رویه آن شیشه ای باشد تا آنچه در آن است در معرض دید قرار داشته باشد.
آنچه در یک مجتمع تجاری بیش از سایر عناصر نقش ایفا می کند، ویترین های عرضه کننده ی کالا ها است. به طور معمول، ویترین ها بر عنصر اصلی فضا به نام دیوار جای گرفته اند. از اینرو تغییر در ساختار ویترین ها، تغییر در یکی از سه عنصر اصلی کف، سقف و دیوار را به همراه دارد.
امکان های مطلوب ویترین:
–دید( دامنه دید، زاویه دید) بواسطه شفافیت شیشه
– افزودن بر ارزش و لوکسی کالا(اهمیت دادن به کالا)
-امنیت کالا(محافظت و ایمنی)
-احساس اطمینان بیشتر به واسطه شباهت به یک بسته بندی بزرگ
-در زمان مشاهده اجناس لازم نیست حتماً وارد مغازه شد و بدون درگیر شدن با فروشنده می توان کالا را بررسی کرد
-در زمان بسته بودن مغازه نیز می توان از ماهیت مغازه با خبر بود و تا حدودی به داخل دید داشت
امکان های نا مطلوب ویترین:
-نبود امکان لمس کردن اجناس و بررسی همه جانبه آن ها از پشت ویترین
-ویترین ها به شکل فعلی بواسطه استفاده از سطوح های شیشه ای تخت و تکرار شونده باعث دو بعدی شدن فضا می شوند.
در ارتباط با ویترین سوالاتی ذهن را به چالش می کشد:
– آیا وجود ویترین یک ضرورت است؟
– آیا ویترین باید درون دیوار کار شود یا خیر؟
– اگر ویترین بخشی از مغازه نباشد چه خواهد شد؟
– اگر ویترین برای مشتری تنها محل عرضه ی کالا نباشد چطور؟ و به صورت محلی برای امتحان کالا ایفای نقش کند، مثلا قهوه ی قهوه فروش را تست کند، بستنی سوپرمارکت را بچشد، جنس لباس بوتیک را امتحان کند و…
– اگر انسان ها به جای کالا در این ویترین قرار بگیرند چگونه میشود؟
نگاهی متفاوت به ویترین:
اکثر مراکز تجاری دیوارها بیشترین سهم را در تشکیل دادن ویترین ها دارند. این رو تغییر در ساختار ویترین ها مانند تغییر در یک عنصر اصلی فضا ( از میان سه عنصر کف، سقف و دیوار) است.
ویترین می تواند معرف یک فضا باشد. به جای کالای خاصی یک فعالیت عرضه شود. ویترینی برای دیده شدن افراد در داخل سالن انتظار سینما در گذر – ویترینی برای دیده شدن افراد در یک محیط خاص (کافه، فضای بازی، درحال خرید و…).این امر موجب خوانایی فضاها نیز می شود.
تصور کنید در نبود ویترین بتوان از میان یک مغازه گذشت و اجناس درون آن را بدون واسطه مشاهده کرد.(مشابه آنچه در بازار های قدیمی ایران اتفاق می افتاد)
تعدادی را هکارهای طراحی:
با درک مفهوم ویترین و عملکرد آن ، درک اثرات مثبت و منفی که بر فضا دارد، و به چالش کشیدن فرم و تصویر همیشگی ویترین می توان با ارائه راهکارهای احتمالی برای حفظ امکان های مطلوب و از بین بردن ویژگی های نامطلوب ایده هایی را ارائه کرد:
- مغازه بدون ویترین با راهرویی که از میان مغازه می گذرد(ایده بر گرفته از بازار های ایران)
تصویر شماره ۱- ایده مربوط به نبود ویترین
- مغازه ای که ویترینی دو لایه دارد که افراد در هنگام ورود به مغازه خود به نمایش گذاشته میشوند(ویترین با حضور افراد کامل می شود)
تصویر شماره ۲-ویترین های دو لایه
- گسترش ابعاد نمایش در ویترین از دیوار به کف و سقف
تصویر ۳و۴- گسترش زاویه دید به ویترین ها
- نمایش کالا از دیواره و سقف به صورت همزمان
تصویر شماره ۵-ویترین ها در سه عنصر اصلی کف ، سقف و دیوار
- نمایش کالا از دیواره ها و کف
تصویر شماره ۶- ویترین ها به صورت نمایش در کف و سقف همزمان
- نمایش کالا از دیواره ها و کف و قرار گیری انسان در تراز بینابینی
تصویر شماره ۷- قرارگیری انسان در فضای بینابینی
- فضای مرکزی متفاوت در طبقات – در یک طبقه فضای مرکزی فروشگاه هایی با امکان دیده شدن از طبقات بالاتر
تصویر شماره ۸-فروشگاه‌هایی در مرکز با امکان دیده شدن از سقف
- جداره ی فروشگاه ها در مقطع به صورت مورب
تصویر شماره ۹ و ۱۰
تصویر شماره ۱۱
- طراحی ویترین ها به صورتی زاویه دار با مسیر حرکت ( به منظور دیده شدن بیشتر)
تصویر شماره ۱۲-با زاویه دار کردن جداره ی ویترین ها امکان دید را افزایش دادن
- متناسب با نوع محصول و واحد تجاری ، قسمت هایی از یک ویترین قابلیت پر یا خالی شدن را داشته باشد.
تصویر۱۳-۱۶ طراحی ویترین متناسب با کالای مورد عرضه
نوشته پیش از طراحی یک مجتمع تجاری چه گام هایی اتفاق می افتد : اطلاعاتی در ارتباط با عملکرد ویترین در فضاهای تجاری اولین بار در گروه معماری کلیاس کویر پدیدار شد.
